Корпус текстов

НазваниеХомысчы
Название (перевод)Комузист
Полное наименованиеХомысчы
ИсточникХығырӌаң кинде. 2 кл.: тиксi ӱгредiг учреждениелерге учебник. Литературное чтение. 2 кл.: учебник для общеобразовательных учреждений / А. Н. Балгазина. – Ағбан: Хакас книга издательствозы, 2013. – 184 с.: хоос. ISВN 978-5-7091-0627-7
ЖанрУчебные тексты

Хомысчы

     «Хомыс кӧрерге ле кічиӌек. Ойнап сыхса, о, хайхас! Чир ӱстӱ ӧң-пасха пол парча. Хусхаӌахтар сіліг тапсасча. Хара сууӌахтар сіліг кӧглесче. Хара тағлар даа сым турбинча. Eнӧк сығарчатханосхастар. Чӱрек чи хайди полча! Кем чоохтапполар аны. Хомызах ла чоохтаай. Хайдар-хайдарпарыбысчазың, ах пулуттарға сых парчазың. Пас, кил, айланча, о, хайхастығ хомыс, часкамзыңпаза чобалызымзың син! Ноға мындағбын мин? Кӧгӌі-хайӌыбын. Сарынӌы кізі ӱлӱзі чох полӌаң,часка-талааны чох полӌаң, олаңай чоох нимеспу улуғларның чооғы», – сағысха тӱсче хайӌы. Нанӌызы часхар полбазох. Хомыс ла, хомыс латын-кӱс пирер. Хомыс алды ол, хайлап сыхты. Сағам натурған порчолар, аар-пеер чайхалызып, алӌастур. Ағас пастары чайхалча. Кӧглесчеткенхусхаӌахтар ай-сымохтар. Кӧк тайға амырадох. Прай нимені хайӌының хыйға сӧзі паза кееркестігӱні пасча. Кізілернің харахтары суғланча. Хайди пасталча, хайдаң килче сарын, хай? Хойығ ағастығ хыри-пазы тоозылбас тайға, харахчитпес алғым чазылар. Соплатча адыӌаан чорыхпарчатхан кізі. Мал соонаң чӧрче пазына кӱскӱ хыро саап парған ирен. Чазаа хоос ӱн чайылча. Хайдаң-да іскеркітан сіліг сарынны читірче. Чол париған кізі, ниме-де сағын парып, пос позынаң тіл алысханчіли, чӱреенің иң ыраххы пулиинда чатчатханхомзыныстарын, сағыстарын сарынға, хайғаайландырча. реенің иң ыраххы пулиинда чатчатханхомзыныстарын, сағыстарын сарынға, хайғаайландырча. Jзелістіг тахпах тӧріпче. Аар чуртасээзі ачығ чӱреен часча. Мына пасха кӱстіг, кееркестіг кӧг халсарығӱстіг, кееркестіг кӧг халсарығӱстӱнӌе, чилнең чарызып, ойлапчатхан осхас. Чӱрее сӧлеен, сағызы тӧріткен, харағы кӧрсалған, хулағы ис салған ӧрініс пе, чобағ ба,кӧӧленіс пе алай олаңай ла хыныс па – прай олниме тахпахха, ырға, хайға айланча. Чонда ундудылбин халып одырӌаңнар алыптығ нымахтары, тахпахтары – чонның хыйғасағызы, улуғ пілізі, ырах кӧрізі. Нымахчы, хайӌы– ол чон паарсапчатхан, аарлапчатхан, сабланысха сыхчатхан кізі. Чох, «сарынxы кізі eлeстіг полxаy, часка-талаанныu полxаy» тирxікпін мин.